ก่อนที่จะมีการยกฐานะวิทยาลัยวิชาการศึกษา (วศ) 8 แห่ง ประกอบด้วยวิทยาเขตกลาง 4 แห่งในกรุงเทพฯ วศ ประสานมิตร (2492), วศ ปทุมวัน (2498), วศ พระนคร (2512), วศ พลศึกษา (2513) วิทยาเขตภูมิภาค 4 แห่ง วศ บางแสน (2498) จังหวัดชลบุรี, วศ พิษณุโลก (2510) จังหวัดพิษณุโลก, วศ มหาสารคาม (2511)จังหวัดมหาสารคาม, วศ สงขลา(2511) ทั้งหมดสังกัดกรมการฝึกหัดครู กระทรวงศึกษาธิการ เป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (มศว) ไปสังกัดทบวงมหาวิทยาลัยของรัฐ ในปี พ.ศ.2527 พระราชบัญญัติวิชาการศึกษา พ.ศ. 2497 ไม่มีองค์กรสภาคณาจารย์ ศูนย์รวมของคณาจารย์และพนักงาน บัญญัติไว้ ทำให้ขาดการมีส่วนร่วมระหว่างวิทยาลัยและคณาจารย์ข้าราชการ

          หลังจากได้รับการยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน 2517 มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร เป็นศูนย์กลางในการดำเนินงาน มีอธิการบดีได้รับการแต่งตั้งจาก สภามหาวิทยาลัยเป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด ส่วนที่เหลืออีก 7 แห่งเป็นวิทยาเขต แต่ละแห่งมีรองอธิการบดีประจำวิทยาเขต ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากสภามหาวิทยาลัย รับมอบอำนาจจากอธิการบดีดูแลรับผิดชอบการบริหารของวิทยาเขตในพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พ.ศ.2517 ไม่มีบทบัญญัติว่าด้วยสภาคณาจารย์ 4 ปีต่อมา พ.ศ.2522 คณาจารย์และพนักงาน ในแต่ละวิทยาเขตร่วมกันจัดตั้งสภาคณาจารย์ขึ้นมาเป็นครั้งแรก เรียกชื่อว่า สภาคณาจารย์วิทยาเขต ประธานสภาคณาจารย์วิทยาเขตทั้งแปด ลงมติเลือก 1 ท่าน ดำรงตำแหน่งประธานสภาคณาจารย์ มีวาระการดำรงตำแหน่ง 2 ปี เลือกตั้งใหม่ ในระยะแรกๆ มีผู้บริหารมหาวิทยาลัยบางท่านไม่ทราบว่าสภาคณาจารย์วิทยาเขต และสภาคณาจารย์กลาง มีภาระหน้าที่ต้องดำเนินการอะไรบ้าง สำหรับหน้าที่ของสภาคณาจารย์วิทยาเขต และสภาคณาจารย์กลาง คือ สภาคณาจารย์วิทยาเขต เป็นตัวแทนของคณาจารย์และพนักงาน มีหน้าที่เสนอชื่อแนะนำ ให้คำปรึกษาแก่มหาวิทยาลัยในด้านวิชาการ บริหาร กิจการนิสิต สวัสดิการ และงานอื่นๆ ดังนี้

• เป็นตัวแทนของคณาจารย์ ในส่วนที่เกี่ยวกับกิจการ หรือผลประโยชน์ของคณาจารย์ในมหาวิทยาลัย
• เป็นตัวแทนของคณาจารย์ในการติดต่อประสานงานกับสภาคณาจารย์ของมหาวิทยาลัยและ/หรือสถาบันอื่นๆ
• ให้คำแนะนำและเสนอแนะเกี่ยวกับนโยบายในการกำหนดมาตรฐานทางวิชาการ
• พิจารณาและเสนอแนะเกี่ยวกับการปกครอง มาตรฐานการทำงาน และจริยธรรมของคณาจารย์
• พิจารณาและเสนอแนะนโยบายเกี่ยวกับการปกครองและกิจกรรมต่างๆ ของนิสิต
• พิจารณาวางเกณฑ์และเสนอแนะในการแต่งตั้งหัวหน้าหน่วยงาน ทั้งในด้านวิชาการและด้านบริหาร
• พิจารณาและให้ความคิดเห็นในเรื่องอื่น เกี่ยวกับการดำเนินงานของมหาวิทยาลัย

          สภาคณาจารย์กลาง มีหน้าที่ให้คำปรึกษาและเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับนโยบายทางการบริหาร วิชาการ กิจการนิสิต และกิจการอื่นๆ ต่อทางมหาวิทยาลัยและทำหน้าที่เป็นตัวแทนสภาคณาจารย์วิทยาเขต

ทำเนียบประธานสภาคณาจารย์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

1. รองศาสตราจารย์ชม  ภูมิภาค
   พ.ศ. 2522 – พ.ศ. 2523 
   ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขตประสานมิตร และประธานสภาคณาจารย์กลาง
    
2. รองศาสาตราจารย์สมควร  อภัยพันธุ์
   พ.ศ. 2524 – พ.ศ. 2525 
   ประธานสภาคณาจารย์  วิทยาเขต ประสานมิตรและประธานสภาคณาจารย์กลาง
    
3. ผู้ช่วยศาสตราจารย์อุทัย  ชูธรรมขจร
   พ.ศ. 2526 – พ.ศ. 2527 
   ประธานสภาคณาจารย์  วิทยาเขต ประสานมิตร และประธานสภาคณาจารย์กลาง
    
4. ผู้ช่วยศาสตราจารย์อุทัย  ชูธรรมขจร
   พ.ศ. 2528 – พ.ศ. 2529 
   ประธานสภาคณาจารย์  วิทยาเขต ประสานมิตร และประธานสภาคณาจารย์กลาง
    
5. ผู้ช่วยศาสตราจารย์สมพล  มงคลพิทักษ์สุข
   พ.ศ. 2530 – พ.ศ. 2531 
   ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขตบางเขน และประธานสภาคณาจารย์กลาง
    
6. ผู้ช่วยศาสตราจารย์พิสิทธิ์  สารวิจิตร
   พ.ศ. 2532 - พ.ศ. 2533 
   ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขตประสานมิตร
    
7. รองศาสตราจารย์สมพล  มงคลพิทักษ์สุข
   พ.ศ. 2532 – พ.ศ. 2533
   ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขตบางเขน ประธานสภาคณาจารย์กลาง  
    
8. ผู้ช่วยศาสตราจารย์พิตร  ทองชั้น 
   พ.ศ. 2532 – พ.ศ. 2533 
   ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขตประสานมิตร
    
9. ผู้ช่วยศาสตราจารย์สายสนม  ธรรมพิทักษ์
   พ.ศ. 2534 – พ.ศ. 2535 
   ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขตประสานมิตร
    
10. รองศาสตราจารย์สมพล  มงคลพิทักษ์สุข
    พ.ศ. 2534 – พ.ศ. 2535 
    ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขตบางเขน ประธานสภาคณาจารย์กลาง
     
11. ผู้ช่วยศาสตราจารย์เฉลิมศักดิ์  สุภาผล 
    พ.ศ. 2536 - พ.ศ. 2537 
    ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขตประสานมิตร
     
12. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ภิญโญ  ตันพิทยคุปต์ 
    พ.ศ. 2536 – พ.ศ. 2537 
    ประธานสภาคณาจารย์  วิทยาเขต สงขลา และประธานสภาคณาจารย์กลาง
     
13. ผู้ช่วยศาสตราจารย์อุทัย  ชูธรรมขจร
    พ.ศ. 2538 – พ.ศ. 2539 
    ประธานสภาคณาจารย์ วิทยาเขต ประสานมิตร และประธานสภาคณาจารย์กลาง

          หลังปี พ.ศ.2539 มีการยุบรวมวิทยาเขตกลาง 3 แห่ง คือ ปทุมวัน พลศึกษา และบางเขน ไปไว้ที่ มศว ประสานมิตร และวิทยาเขตภูมิภาค 4 แห่ง คือ บางแสน มหาสารคาม พิษณุโลก และสงขลา แยกตัวเป็นมหาวิทยาลัยใหม่ ตำแหน่งประธานสภาคณาจารย์กลางสิ้นสุดลง เหลือเฉพาะสภาคณาจารย์ มศว มีผู้ดำรงตำแหน่งต่อมา ดังนี้
 

1. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อุทัย  ชูธรรมขจร 
   พ.ศ. 2540 – พ.ศ. 2541
    
2. รองศาสตราจารย์ ชาญวิทย์  เทียมบุญประเสริฐ 
   พ.ศ. 2542 – พ.ศ. 2543
    
3. รองศาสตราจารย์ ชาญวิทย์  เทียมบุญประเสริฐ 
   พ.ศ. 2544 – พ.ศ. 2545
    
4. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ชลัช  จงสืบพันธ์ 
   พ.ศ. 2546 – พ.ศ. 2547
    
5. นายไชยา  กุฎาคาร
   พ.ศ. 2548 – พ.ศ. 2549
    
6. นายไชยา  กุฎาคาร 
   พ.ศ. 2550 – พ.ศ. 2551
    
7. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ศิริยุภา  พูลสุวรรณ 
   พ.ศ. 2552 – พ.ศ. 2553
    
8. ผู้ช่วยศาสตราจารย์พินิจ  เทพสาธร 
   18 เม.ย. 2554 –  17 เม.ย. .2556
    
9. ผู้ช่วยศาสตราจารย์พินิจ  เทพสาธร 
   18 เม.ย. 2556  - 17  เม.ย. 2558
    
10. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ธีระชน  พลโยธา 
    24 เม.ย. 2558 –  23 เม.ย. 2560
     
11. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธีระชน  พลโยธา   
    27 เม.ย. 2560 – 26 เม.ย. 2562
     
12. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.มะยูโซ๊ะ  กูโน   
    15 พ.ค. 2562 - 14 พ.ค. 2564
     
13. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อรุษา  เชาวนลิขิต 
    1 มีนาคม 2565 - ปัจจุบัน

          ต่อมาปี พ.ศ. 2539 ได้มีการเปลี่ยนแปลงชื่อสภาคณาจารย์เป็น สภาคณาจารย์และข้าราชการ ในปี พ.ศ.2541 ได้มีการแก้ไขปรับปรุงพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ปี พ.ศ.2517 ได้บัญญัติให้มีสภาคณาจารย์และข้าราชการไว้ในมาตรา 18 ดังนี้

          มาตรา 18 ให้มีสภาคณาจารย์และข้าราชการประกอบด้วยกรรมการ ซึ่งคณาจารย์ประจำและข้าราชการของมหาวิทยาลัยเลือกตั้งจากคณาจารย์ประจำและข้าราชการของมหาวิทยาลัย

          สภาคณาจารย์และข้าราชการ มีหน้าที่ให้คำปรึกษาและข้อแนะนำในกิจการของมหาวิทยาลัยต่ออธิการบดี และปฏิบัติหน้าที่อื่นตามที่อธิการบดีมอบหมาย

          องค์ประกอบ จำนวนกรรมการ คุณสมบัติ หลักเกณฑ์และวิธีการเลือกตั้ง วาระการดำรงตำแหน่งและการพ้นจากตำแหน่งของกรรมการ ตลอดจนการประชุมและการดำเนินงานของสภาคณาจารย์และข้าราชการ ให้เป็นไปตามข้อบังคับของมหาวิทยาลัย

          ต่อมาเมื่อวันที่ 21 เมษายน  พ.ศ. 2559 ได้มีประกาศราชกิจจานุเบกษาตราพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พ.ศ. 2559 ให้มีฐานะเป็นหน่วยงานในกำกับของรัฐ ที่ไม่เป็นส่วนราชการ และให้มีผลใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดสามสิบวันนับแต่ประกาศในราชกิจจานุเบกษา (มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2559) โดยให้ยกเลิกพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พ.ศ.2541 และที่แก้ไขเพิ่มเติม

โดยมาตรา 4 ในพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พ.ศ. 2559  คำว่า สภาคณาจารย์และพนักงาน  หมายความว่า สภาคณาจารย์และพนักงาน มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

มาตรา 27 ให้มีสภาคณาจารย์และพนักงาน

มาตรา 28 สภาคณาจารย์และพนักงานมีอำนาจหน้าที่ ดังต่อไปนี้                                                                                          

1.  เสนอแนะและให้คำปรึกษาแก่สภามหาวิทยาลัยและอธิการบดีในการบริหารกิจการทั้งปวง

2.  ส่งเสริมจรรยาบรรณของคณาจารย์และผู้ปฏิบัติงานในมหาวิทยาลัย

3.  สร้างและส่งเสริมความสามัคคีของคณาจารย์และผู้ปฏิบัติงานในมหาวิทยาลัย

4. ปฏิบัติหน้าที่อื่นตามที่สภามหาวิทยาลัยหรืออธิการบดีมอบหมาย